bilhassa\daha çok\en çok\genellikle\çoğunlukla

[hhtt]

"Bilhassa" anlamına gelen "daha çok" ve "en çok" "genellikle" ve "çoğunlukla" anlamına da gelir mi?

1a. Bu kuş türü daha çok su kenarlarında yaşar.
1b. Bu kuş türü en çok su kenarlarında yaşar.
1c. Bu kuş türü çoğunlukla su kenarlarında yaşar.
1d. Bu kuş türü genellikle su kenarlarında yaşar.

Hepsi tamamen aynı anlama gelir mi?

 

[LeBro]

1a. Bu kuş türü daha çok su kenarlarında yaşar.
1b. Bu kuş türü en çok su kenarlarında yaşar.
1c. Bu kuş türü çoğunlukla su kenarlarında yaşar.
1d. Bu kuş türü genellikle su kenarlarında yaşar.

"en çok ... yaşar" kullanımı bana hoş/uygun, vs gelmedi. Diğerleri benim için aynı.

 

[drowsykush]

Verdiğiniz örneklere bilhassa dışında baktığımızda cümle bazında hepsinin olabileceğini ancak anlam olarak aynı şeyi belirtmediğini görebiliriz. Daha çok ve en çok birbirinden pekâlâ farklı, birinde bu hayvanların belirli bir ortamda yaşarken başka ortamlarda da yaşayabileceğini, diğerinde ise özellikle bir bölgede yaşayabileceklerini, başka yerlerde yaşamaya elverişli olmadığını çıkarabiliriz. Bu noktada bilhassa zarfı da ikinciye daha yakın anlam taşır, dolayısıyla diğer üç seçenekten kullanım bakımından farklı olacaktır.

 

[hhtt]

Ben pratikte bir fark göremiyorum. Daha çok su kenarlarında yaşıyorsa bu "bilhassa\özellike" değil midir? Daha çok su kenarlarında yaşıyorsa bu "en çok da su kenarlarında yaşadığı" anlamına gelmez mi?

 

[drowsykush]

Daha çok su kenarlarında yaşıyorsa bu "en çok da su kenarlarında yaşadığı" anlamına gelmez mi?

Belirttiğim fark sebebiyle aynı anlama gelmelerini şahsen pratikte de bekleyemem. Daha çok, genellikle ve çoğunlukla ile aynı anlamda kullanılabilir ancak özellikle ve bilhassa kullanımlarına ve tanımlarına baktığınızda zaten bunlardan ayrı olduğunu görebilirsiniz.

 

[hhtt]

TDK özellikle'yi iyi tanımlayamamış. Diğer kelimeler üzerinden vermiş, eşanlamlıları olarak.

Özellikle: Özel olarak, her şeyden önce, başta, hele, bilhassa, hassaten, hususuyla, bahusus, mahsus(I), mahsusen, mahsustan.

Sonra bilhassa'ya baktım ve onu da özellikle olarak vermiş.

Anlamsız bir kısırdöngü yapmışlar, TDK ne yazık ki bu tür durumlarla dolu.

 

[drowsykush]

Anlamsız bir kısırdöngü yapmışlar, TDK ne yazık ki bu tür durumlarla dolu.

Evet, katılıyorum. Size önerim bu gibi kelimelerle ilgili sorularınızda önce Google'da kapsamlı bir kaynak taraması yapmanız, yalnızca TDK ile sınırlı kalmayın çünkü tanımlar her zaman yeterli olmayabiliyor. Ben dönüp dolaşıp yine TDK'yi baz alıyorum ama yine de hâlihazırda ne kadar veri varsa önce onları değerlendiriyorum. Böylesi daha sağlıklı.

 

[hhtt]

bilhassa kullanımlarına ve tanımlarına baktığınızda zaten bunlardan ayrı olduğunu görebilirsiniz.

Peki siz burada "bilhassa" nın tanımlarına nereden baktınız? Önceki gönderide dediğim gibi doğru düzgün tanımlayamamışlar bile.

Mesela futbolla ilgili olarak "Özellikle\bilhassa bu oyuncuya çok dikkat edilmeli" dediğimizde en fazla bu oyuncuya dikkat edilmeli, bu oyuncuya diğerlerinden daha çok dikkat edilmeli anlamı çıkmıyor mu. Yani "özelllikle\bilhassa" "daha fazlalık\daha fazla olma durumu" anlamını vermiyor mu?

 

[drowsykush]

Direkt tanım olarak bakmanın evvelinde genel olarak söz konusu kelime bağlamlarda nasıl geçiyor, sorduğunuz olası karşılıkların yerini tutuyor mu bunlara bakıyorum. Ardından İngilizce-Türkçe kullanım ve karşılıklarını kıyaslıyorum ki zaten bu noktaya kadar zihnimde genel hatlarıyla oturmuş oluyor. Sonra mevcut Türkçe sözlüklere (çevrim içi arama olanağı olmayan sözlükler de dahil) bakıyorum, her birinden edindiğim bilgiler ışığında size yardımcı olmaya çalışıyorum. Kısacası elimde tek bir kaynak olduğunu söyleyemem, bu şekilde Google üzerinden siz de hatırı sayılır bilgiye ulaşabilirsiniz. Ancak geçen konularda da verdiğim bildik bir kaynak vardı onu özellikle öneriyorum: Lugatım

Mesela futbolla ilgili olarak "Özellikle\bilhassa bu oyuncuya çok dikkat edilmeli" dediğimizde en fazla bu oyuncuya dikkat edilmeli, bu oyuncuya diğerlerinden daha çok dikkat edilmeli anlamı çıkmıyor mu. Yani "özelllikle\bilhassa" "daha fazlalık\daha fazla olma durumu" anlamını vermiyor mu?

Özellikle veya bilhassa bir oyuncuya dikkat etmek her şeyden önce/özel olarak bu oyuncuya yoğunlaşmak anlamındadır bu da normalden daha fazla dikkat durumu bildirir, evet. Ancak yukarıda bahsi geçen durum "daha çok" un İngilizcede hem "more" hem de "mostly" anlamlarına gelebilmesiyle ilgili, onu ona istinaden açıkladım.

 

[hhtt]

Daha çok ve en çok birbirinden pekâlâ farklı, birinde bu hayvanların belirli bir ortamda yaşarken başka ortamlarda da yaşayabileceğini, diğerinde ise özellikle bir bölgede yaşayabileceklerini, başka yerlerde yaşamaya elverişli olmadığını çıkarabiliriz.

Bu anlamları ben çıkarımıyorum, göremiyorum. Biraz daha açar mısınız? "Bu kuş türü en çok (da) su kenarlarında yaşar" cümlesinden başka yerlerin kuş için elverişli olmadığını nasıl çıkarabiliyorsunuz? Şahsen benim anladığım kuşun su kenarlarını geri kalan tüm yerlerden daha fazla tercih etmesi.

 

[drowsykush]

Bu anlamları ben çıkarımıyorum, göremiyorum. Biraz daha açar mısınız?

Kuşlar zaten genel olarak birçok ortamda yaşayabilen canlılar ama burada meselemiz daha çok-en çok kıyaslaması olduğundan bu doğrultuda ele alalım. Şöyle düşünelim, bir kuş için daha çok (genel olarak) belirli bir yerde yaşar diyorsak diğer ortamlarda da yaşama imkanının olduğunu bilebiliriz, bu ortam yaşamları için daha uygundur ve burayı tercih etmişlerdir fakat dilediğinde başka yerlere de göçebilirler. Ancak öte yandan en çok (özellikle) bu ortamda yaşar dediğimizde diğer ortamların bu kuş türü için yaşama daha az elverişli olduğuna veya olmadığına işaret edebilir. Bunun başında yırtıcı hayvanlar, iklim koşulları, yiyecek yetersizliği gibi faktörler olabilir. Kısacası burada tercihten çok zaruret durumu muhtemel. Dikkat ederseniz kesin ifadeler kullanmıyorum ki önceki mesajımda fark anlaşılması için kesinlikten ziyade çıkarım yapabileceğimizi belirttim.