Manneken Pis

[Jagorr]

Waarschuwing: er volgt een iets onfatsoenlijke vraag.

De Engelstalige Wikipedia zegt dat Manneken Pis voor "Little Pissing Man" staat. Het blijkt geen exacte vertaling te zijn. Betekent de naam in de daad "Kleine man Urine"? Waroom heet het beeldje gewoon niet "Een pissende jonge"?

 

[bamia]

Het zou in het Nederlands van vandaag de dag inderdaad "een pissende jongen" zijn, maar het beeldje is geplaatst in de jaren 1610. Destijds zag de Nederlandse taal er anders uit dan nu, er was nog geen Taalunie en de taal was nog niet in dezelfde mate gestandaardiseerd als nu het geval is. Waarschijnlijk is manneken pis archaïsch en/of dialectaal Nederlands. Het dialect dat voor de grootscheepse verfransing van Brussel door de meerderheid van de Brusselaars werd gesproken is overigens een Brabants dialect.

 

[eno2]

Etymologie

Om precies te zijn, de echte naam van het standbeeld is Menneke Pis . In feite, in het dialect van Brussel, Een manneke betekent een kleine man, terwijl Een menneke betekent een kleine jongen

Manneken Pis ( [ˌmɑnəkə (m) pɪs] ( hulp · info ) , wat "Little Pisser" in het Nederlands )

 

[Jagorr]

Willen jullie zeggen dat Pis in dit geval of voor het participium pissend of voor de executante (diegene die pist) stond? Ik wil namelijk de transmormatie van x in de 17de eeuw tot urine van vandaag begrijpen. Of gaat het over enigerlei metonymie?

 

[eno2]

Some persons get called Mister * Madame *
* stands for Mister Wonderful, Mister Pig, Madame No (also a Belgian one) etc...

Zelfde voor Manneke Pis.
Pis= Urine

Dat is geen metonymie. Het introduceert geen nieuwe betekenisnuance.

 

[Red Arrow]

Is "Pis" niet gewoon de naam van het manneke?

Om precies te zijn, de echte naam van het standbeeld is Menneke Pis . In feite, in het dialect van Brussel, Een manneke betekent een kleine man, terwijl Een menneke betekent een kleine jongen

In Antwerpen, Vlaams-Brabant en Limburg komt er vanzelf een umlaut op verkleinwoorden. In Leuven zeg je manneke en menneke afhankelijk van hoe "plat" je praat. Zou dat in Brussel ook niet zo zijn? Hetzelfde geldt voor brodeke en breudeke (AN: broodje).

Volgens Wikipedia wordt de naam Manneken Pis al gebruikt sinds 1362 in Edingen (met bronvermelding). In 1610 was de naam voor Manneken Pis dus misschien al "oude grammatica" zoals we nu nog steeds "'s avonds" zeggen en voor de rest naamvallen grotendeels links laten liggen.

 

[eno2]

Is "Pis" niet gewoon de naam van het manneke?

We noemen het manneke en het beeld 'manneke pis'. Volgt daaruit soms dat zijn naam 'Pis' luidt?

 

[Peterdg]

Volgt daaruit soms dat zijn naam 'Pis' luidt?

Nee.

Maar ik dacht net hetzelfde te zeggen als Red Arrow. Je kan het beschouwen als voornaam-familienaam; dat is het niet, maar het lijkt erop.

 

[Red Arrow]

Wat ik bedoel is: zei men vroeger niet misschien Manneken Peter, Manneken Jan, Manneken Oscar, Manneken Pis?

 

[Red Arrow]

Misschien wat onnozel, maar zou het kunnen komen van "Manneken, pis!" (bevelvorm)?

Ik dacht ook nog aan "Hemeltje lief!" in plaats van "Lief hemeltje!". Is "lief" hier een bijvoeglijk naamwoord of oorspronkelijk een soort werkwoord of zo?